Μνημεία φυσικής και πολιτιστικής κληρονομιάς: Κύπρος, "ες γην εναλίαν"

Μνημεία φυσικής και πολιτιστικής κληρονομιάς: Κύπρος, "ες γην εναλίαν":       Η  Κύπρος , επίσημα  Κυπριακή Δημοκρατία  είναι ανεξάρτητη νησιωτική χώρα  της ανατολικής Μεσογείου .Συνορεύει θαλάσσια με την...

Κύπρος, "ες γην εναλίαν"

    Η Κύπρος, επίσημα Κυπριακή Δημοκρατία είναι ανεξάρτητη νησιωτική χώρα της ανατολικής Μεσογείου.Συνορεύει θαλάσσια με την Ελλάδα(Καστελλόριζο), την Τουρκία, τη Συρία, το Λίβανο, το Ισραήλ και την Αίγυπτο. Η Κύπρος είναι το τρίτο μεγαλύτερο σε έκταση νησί της Μεσογείου μετά τη Σικελία και τη Σαρδηνία. Γεωγραφικά η Κύπρος μπορεί να θεωρηθεί ότι ανήκει στη Νοτιοανατολική Ευρώπη ή στη Νοτιοδυτική Ασία. Ωστόσο, επειδή ιστορικά, πολιτιστικά και οικονομικά η Κύπρος έχει δεσμούς με την  Ευρώπη  και ιδιαίτερα με την Ελλάδα, θεωρείται μέρος μόνο της Δύσης και της Ευρώπης. Είναι σήμερα το νοτιοανατολικό άκρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης,  αλλά και της Ευρώπης ολόκληρης.

   Η βόρεια πλευρά της βρίσκεται υπό τουρκική κατοχή από το 1974. Το 1983,, κατά παράβαση του καταστατικού χάρτη των Ηνωμένων Εθνών,, η Τουρκία προέβη στην ανακήρυξη της λεγόμενης "Τουρκικής Δημοκρατίας της Βόρειας Κύπρου" (ΤΔΒΚ),  η οποία μέχρι σήμερα αναγνωρίζεται μόνο από την Τουρκία.

  Ως αποτέλεσμα της εισβολής που διέπραξε η Τουρκία στην Κύπρο το 1974 και της συνεχιζόμενης παράνομης κατοχής του βόρειου τμήματος του νησιού, 200.000 Ελληνοκύπριοι αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τις εστίες τους και να καταφύγουν ως πρόσφυγες στα νότια του νησιού. Παράλληλα, οι Τουρκοκύπριοι  καθώς και μεγάλος αριθμός εποίκων μεταφέρθηκαν στον κατεχόμενο από την Τουρκία βορρά, ο οποίος και ανακηρύχθηκε τελικά μονομερώς ως ανεξάρτητο κράτος το 1983, με την ονομασία "Τουρκική Δημοκρατία της Βόρειας Κύπρου".  Η ΤΔΒΚ δεν έχει αναγνωριστεί ως ανεξάρτητη από κανένα κράτος - μέλος του ΟΗΕ πλην της Τουρκίας. O πληθυσμός στις περιοχές της Κύπρου υπό τον έλεγχο της Κυπριακής Δημοκρατίας ανερχόταν στο τέλος του 2011 στους 840.407 κατοίκους, μεγάλο μέρος των οποίων (20,3%) ήταν  ξένοι υπήκοοι.

  Οι κάτοικοι της Κύπρου εντάσσονται — με βάση την καταγωγή, τη γλώσσα, την πολιτιστική παράδοση και το θρήσκευμα — σε μία από τις δύο κοινότητες που αναφέρονται στο  το Άρθρο 2 του Συντάγματος της Κυπριακής Δημοκρατίας, είτε την Ελληνική  είτε την Τουρκική. Η πλειονότητα των κατοίκων σήμερα, περιλαμβανομένων των τριών αναγνωρισμένων θρησκευτικών ομάδων των Μαρωνιτών  των Αρμενίων  και των Λατίνων(Καθολικών)  ανήκει κατά 78% στην Ελληνική κοινότητα.  Στην Κύπρο διαμένει επίσης μεγάλος αριθμός ξένων υπηκόων, οι οποίοι στα τέλη του 2011 συνιστούσαν το 21,4% του πληθυσμού.

   

    Το όνομα " Κύπρος" φέρεται να επικράτησε από τους Έλληνες από την εποχή του Ομήρου, από τους οποίους και μεταδόθηκε στη συνέχεια σε όλους τους παρακείμενους λαούς, πλην όμως δεν ήταν ούτε το πρώτο ούτε και το μοναδικό όνομα της νήσου. Η ετυμολογία του ονόματος της Κύπρου δεν είναι σίγουρη. Υπάρχουν διάφορες απόψεις. Μία άποψη λέει πως οφείλει το όνομα της στο βασιλιά Κύπρο,  του οποίου την κόρη Έννη νυμφεύτηκε ο Αχαιός Τεύκρος,  γιος του βασιλιά της Σαλαμίνας Τελαμώνα, όταν και ήρθε εξόριστος μετά τον Τρωικό πόλεμο και ίδρυσε την πόλη Σαλαμίνα στην Κύπρο. Μία άλλη άποψη υποστηρίζει ότι η ρίζα του ονόματος προέρχεται  από την Ετεοκυπριακή    λέξη για το χαλκό. Ο Georges Dossin, για παράδειγμα, εισηγείται ότι οι ρίζες της λέξης βρίσκονται στην λέξη των Σουμερίων για το χαλκό (zubar) από τα μεγάλα αποθέματα χαλκού που υπήρχαν στο νησί.

     Οι μεγάλες εξαγωγές χαλκού από την Κύπρο έδωσαν το λατινικό όνομα στο χαλκό μέσα από την φράση aes Cyprium, "μέταλλο της Κύπρου", που αργότερα συντομεύτηκε στο Cuprum.

  Η Κύπρος είναι επίσης γνωστή σαν το Νησί της Αφροδίτης, αφού κατά την Ελληνική Μυθολογία  η θεά Αφροδίτη, όπως δηλώνει και το όνομά της (=γεννημένη από τον αφρό) γεννήθηκε στο νησί κοντά στην Πέτρα του Ρωμιού στις ακτές της Πάφου.

ΜΝΗΜΕΙΑ ΚΑΙ ΑΞΙΟΘΕΑΤΑ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ

   Η Αφροδίτη δεν διάλεξε στην τύχη –ανάμεσα στα τόσα νησιά της Μεσογείου– να μετοικήσει από τον Όλυμπο στην Κύπρο. Οι ατελείωτες αμμουδερές ακτές, οι κατάφυτες πλαγιές του όρους Τρόοδος, τα γραφικά χωριά στις επαρχίες της Λάρνακας, της Λεμεσού και της Πάφου αλλά και η πλούσια Ιστορία της, η οποία αποτυπώνεται στους δεκάδες αρχαιολογικούς χώρους, όπως η Χοιροκοιτία και το Θέατρο του Κουρίου, συνθέτουν ένα σπάνιας ομορφιάς γεωμορφολογικό παζλ. Από τη διχοτομημένη πρωτεύουσα Λευκωσία, η οποία συγκεντρώνει μερικά από τα πιο ενδιαφέροντα μνημεία/ αξιοθέατα, μέχρι την ανερχόμενη παραθαλάσσια ζώνη της Λεμεσού και από  τις αρχαιολογικές ομορφιές της Πάφου μέχρι  στην παρθένα χερσόνησο, το νησί της Κύπρου, αυτό το χρυσοπράσινο φύλλο στην αγκαλιά της Μεσογείου, αποτελεί πραγματικό επίγειο παράδεισο.

ΛΕΥΚΩΣΙΑ

  Πρωτεύουσα, εμπορικό, επιχειρηματικό και διοικητικό κέντρο του νησιού, είναι μια πόλη με ιστορία 1.000 ετών στην οποία συνυπάρχουν αρμονικά το ευρωπαϊκό και το ανατολίτικο στοιχείο. Αφήνοντας πίσω τους κεντρικούς πολύβουους δρόμους με τις καφετέριες, τα μπιστρό και τα εμπορικά καταστήματα, τα πέτρινα ενετικά τείχη περικλείουν την Παλιά Πόλη. Στα πεζοδρομημένα στενάκια, ανάμεσα στα φοινικόδεντρα, στους μιναρέδες και στα μικρά μαγαζάκια με τα σουβενίρ, θα ανακαλύψετε τους θησαυρούς της πόλης: το Μουσείο Βυζαντινών Εικόνων, το Αρχιεπισκοπικό Μέγαρο καθώς και το Αρχαιολογικό Μουσείο Κύπρου, όπου θα θαυμάσετε τη μεγαλύτερη συλλογή αρχαιολογικών ευρημάτων στο νησί. Η πραγματικότητα της μοιρασμένης πρωτεύουσας είναι, φυσικά, ορατή ( φυλάκια, σημαίες κ.λπ. ) και καθορίζει ένα μέρος της επίσκεψης.

   Η Λευκωσία, γνωστή διεθνώς με το ιταλικό της όνομα Nicosia (από τα γαλλικά: Nicosie), είναι η πρωτεύουσα της Κύπρου. Σύμφωνα με την ελληνική μυθολογία, η Λευκωσία ήταν σειρήνα, μία από τις κόρες του Αχελώου και της Μελπομένης και το όνομά της μεταφράζεται ως «Λευκή Ουσία».

    Στα αρχαία χρόνια, η πόλη ονομαζόταν Λήδρα. Αργότερα μετονομάστηκε σε Καλλινίκιση και στην συνέχεια σε Λευκοθέα, Λευκουσία και Λευκωσία. Ωστόσο, το Λευκωσία συνδέεται με το προσωνύμιο της αρχαιότητας «η πόλη των Λευκών Θεών» ή με την φράση «Λευκή Περιουσία».

   Χτισμένη πάνω στον Πεδιαίο ποταμό, η Λευκωσία αποτελεί την έδρα της Κυβέρνησης της Κυπριακής Δημοκρατίας.Στην αρχαιότητα η πόλη ήταν ένα από τα βασίλεια της Κύπρου. Ως πρωτεύουσα της Κύπρου για περισσότερο από χίλια χρόνια, η Λευκωσία καταλήφθηκε στην πορεία από Φράγκους, Ενετούς, Οθωμανούς και Βρετανούς.

Η παλιά πόλη της Λευκωσίας

   Η παλιά πόλη της Λευκωσίας, μπορεί να μην είναι τόσο καλοδιατηρημένη όσο οι αντίστοιχες στην κεντρική Ευρώπη αλλά στα πολλά μικρά στενά της θα βρείτε μια ξεχωριστή απλότητα και μια αίσθηση εξερεύνησης, καθώς μπορείτε να ανακαλύψετε καφετέριες, ταβέρνες και μαγαζιά που είναι πραγματικά μικροί θησαυροί. Θα βρείτε επίσης κτίρια από 3 διαφορετικές εποχές, από την Ενετική στήλη στα Οθωμανικά χαμάμ και στους χριστιανικούς μικρούς ναούς.

    

  Τα Μεσαιωνικά Ενετικά Τείχη

   Τα πρώτα τείχη που περιέβαλλαν τη Λευκωσία το 14ο αιώνα φτιάχτηκαν από τους Φράγκους και κάλυπταν μεγαλύτερη έκταση από ότι τα μεταγενέστερα Ενετικά τείχη του 16ου αιώνα, που περιβάλλουν την παλιά πόλη μέχρι και σήμερα. Όταν οι Ενετοί κατέλαβαν την Κύπρο, αποφάσισαν να κατεδαφίσουν τα Φράγκικα Τείχη επειδή ήταν παλιά και δεν μπορούσαν να προστατέψουν αρκετά την πόλη από νέα όπλα όπως το πυροβολικό. Τα Φράγκικα Τείχη ήταν επίσης πολύ μεγάλα, για να τα επανδρώσει ο Ενετικός στρατός και πολύ κοντά στους λόφους ανατολικά και νοτιοανατολικά της πόλης. Τα κυκλικά τείχη που έφτιαξαν οι Ενετοί ενισχύθηκαν από έντεκα προμαχώνες σε σχήμα καρδιάς και προστατεύονται από 80 μέτρα πλάτους τάφρο. Χτίστηκαν από τούβλα πηλού, με το κάτω μέρος να έχει αντιτείχισμα από πέτρες.

    Όταν οι Οθωμανοί κατέλαβαν τη Λευκωσία, επισκεύασαν τα τείχη και κάλυψαν το πάνω μέρος τους με πέτρες. Η τάφρος γύρω από τα τείχη σήμερα έχει διάφορες χρήσεις, ως γήπεδο αθλητισμού, δημόσιος κήπος, έκθεση γλυπτικής κ. ά.

 Τα μεταγενέστερα Ενετικά τείχη της πόλης κατασκευάστηκαν στης αρχές του 16ου   αιώνα από τους Βενετούς. Έχουν κυκλικό σχήμα και κάλυπταν ολόκληρη την πόλη εκείνη την εποχή. Γύρω από τους τοίχους υπάρχουν 11 προμαχώνες με τους 5 από αυτούς να βρίσκονται σήμερα στο ελεύθερο κομμάτι, 5 στο κατεχόμενο και ένας στην ζώνη του ΟΗΕ. Ο κόσμος περνούσε από εισόδους εκ το οποίων  τρεις  σώζονται ακόμα:  Η  πύλη της Πάφου, της Αμμόχωστου και της Κερύνειας. 

   Τα τείχη της Λευκωσίας είναι από τα χαρακτηριστικότερα σημεία στην πόλη. Απόδειξη της σημασίας τους είναι  ότι και ο δήμος τα χρησιμοποιεί και ως λογότυπο του.

Η Πύλη της Αμμοχώστου

        Η Πύλη Αμμοχώστου, η πιο σπουδαία από τις πύλες της Ενετικής Λευκωσίας, άνοιγε στο δρόμο που οδηγούσε στο πιο σημαντικό λιμάνι του νησιού, στην Αμμόχωστο, από όπου πήρε και το όνομα της. Αρχικά ήταν γνωστή σαν Πόρτα Τζουλιάνα προς τιμήν του Giulio Savorgnano, του μηχανικού που σχεδίασε και έχτισε τα Ενετικά τείχη τον 16ο αιώνα. Η πύλη έχει μια εντυπωσιακή πρόσοψη και αποτελείται από ένα αψιδωτό πέρασμα με ένα δωμάτιο με θόλο, διαμέτρου 10,97 μέτρα, στο εσωτερικό. Και στις δύο πλευρές του περάσματος υπάρχουν ορθογώνια δωμάτια για τους φρουρούς. 

  Η Πύλη σήμερα είναι Πολιτιστικό Κέντρο του Δήμου Λευκωσίας. 

Η λαϊκή γειτονιά

   Στην περιοχή αυτή έχουν αποκατασταθεί σπίτια που αποτελούν τυπικά δείγματα παραδοσιακής κυπριακής αστικής αρχιτεκτονικής, και τα οποία χρησιμοποιούνται σήμερα ως εμπορικά καταστήματα, εστιατόρια και εργαστήρια τέχνης.    

Το Αρχιεπισκοπικό Μέγαρο

     Η Παλιά Αρχιεπισκοπή, ένα διώροφο κτίριο του 18ου αιώνα στην καρδιά της Λευκωσίας, αποτελεί θρησκευτικό, εθνικό και πολιτικό μνημείο και είναι στενά συνδεδεμένη με τη σύγχρονη Κυπριακή ιστορία. Ακριβώς δίπλα βρίσκεται η νέα Αρχιεπισκοπή, ένα διώροφο κτίριο της Νεο-Βυζαντινής περιόδου, που στεγάζει τα γραφεία της αρχιεπισκοπής και την κατοικία του Αρχιεπισκόπου. Χτίστηκε μεταξύ του 1956 και 1960, από τον Αρχιεπίσκοπο Μακάριο ΙΙΙ και φιλοξενεί επίσης το Βυζαντινό Μουσείο και τη Βιβλιοθήκη της Αρχιεπισκοπής. Από την ημέρα ολοκλήρωσης της Νέας Αρχιεπισκοπής το κτίριο της παλιάς Αρχιεπισκοπής μετατράπηκε σε μουσείο Λαϊκής Τέχνης και σε Μουσείο Αγώνος.

Το Χαμάμ Ομεριέ

   Το Χαμάμ Ομεριέ είναι ένα αληθινό παράδειγμα του πλούσιου πολιτισμού και της ποικιλομορφίας της Κύπρου, ένα πέτρινο έργο έμπνευσης, αλλά και αίσθησης ελευθερίας και ευελιξίας. Η ιστορία της περιοχής χρονολογείται από το 14ο αιώνα, όταν ανεγέρθηκε ως Αυγουστιανή εκκλησία της Παναγίας. Πετρο-χτισμένη, με τους μικρούς θόλους, τοποθετείται χρονολογικά περίπου στα χρόνια της Φραγκικής και της Ενετικής αυτοκρατορίας, περίπου την ίδια περίοδο όταν η πόλη απέκτησε τα Eνετικά της τείχη.

     Το 1571, ο Μουσταφάς Πασάς μετέτρεψε την εκκλησία σε μουσουλμανικό τέμενος, θεωρώντας ότι αυτό το ιδιαίτερο σημείο ήταν εκεί, που ο προφήτης Ομέρ ξεκουράστηκε κατά τη διάρκεια της επίσκεψής του στη Λευκωσία. Το μεγαλύτερο μέρος του αρχικού κτιρίου καταστράφηκε από το Οθωμανικό πυροβολικό, αν και η πόρτα της κύριας εισόδου ανήκει ακόμα στο κτίριο της Φραγκοκρατίας του 14ου αιώνα, ενώ μπορεί να δει κανείς τα υπολείμματα μιας πιο πρόσφατης φάσης αναγέννησης στη βορειοανατολική πλευρά του μνημείου.

   Το 2003, η Ευρωπαϊκή Ένωση χρηματοδότησε το κοινοτικό πρόγραμμα UNDP/UNOPS, «Συνεργασία για το Μέλλον», σε συνεργασία με το δήμο της Λευκωσίας και το Κύριο Πρόγραμμα Λευκωσίας, για να αναπαλαιώσει το Χαμάμ Ομεριέ, αναζωογονώντας έτσι το πνεύμα του και να κρατήσει την ιστορικότητά του. 

  

   Το Αρχοντικό της Αξιοθέας

    

     Το αρχοντικό Αξιοθέα είναι ένα από τα πιο χαρακτηριστικά δείγματα αστικής αρχιτεκτονικής του 18ου αιώνα. Βρίσκεται στην παλιά πόλη της Λευκωσίας, κοντά στην Πράσινη Γραμμή και πήρε το όνομα του από το δρόμο στον οποίο βρίσκεται. Το διώροφο κτίριο χτίστηκε σε σχήμα Π με έναν προσανατολισμό βόρειο-νότιο και αρχικά καταλάμβανε περισσότερο χώρο. Η κύρια είσοδος βρίσκεται στην ανατολική πλευρά του σπιτιού και οδηγεί στην εσωτερική αυλή. Στα δυτικά και νότια υπάρχει ένα είδος προστώου, που καθορίζεται από μια σειρά αψίδων που χωρίζει την αυλή από τα δωμάτια που την περικλείουν. Υπάρχουν τρεις μεγάλες αίθουσες, δύο μικρότερα δωμάτια και δύο βοηθητικά δωμάτια στο ισόγειο. Στον πάνω όροφο υπάρχουν ακόμα τρεις μεγάλες αίθουσες και δύο μικρότερα δωμάτια. 

   Σήμερα το «Αρχοντικό της Αξιοθέας» εξυπηρετεί σαν χώρος για πολιτιστικές δραστηριότητες, εκθέσεις και λογοτεχνικά σεμινάρια του Πανεπιστημίου Κύπρου. 

Το Παγκύπριο Γυμνάσιο

  Το Παγκύπριο Γυμνάσιο ιδρύθηκε το 1812 από τον Αρχιεπίσκοπο Κυπριανό σε μια εποχή που η Κύπρος ήταν ακόμη υπό οθωμανική κατοχή. Είναι το αρχαιότερο σχολείο δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης σε λειτουργία στο νησί. Αρχικά λειτούργησε ως γυμνάσιο και ονομαζόταν Ελληνική Σχολή.       Το 1893 το σχολείο αναβαθμίσθηκε με την δημιουργία λυκείου, και άλλαξε το όνομά του το 1896 σε Παγκύπριο Γυμνάσιο. 

                            ( Πηγή: "Έχω θέμα", ΓΙΩΤΑ ΚΟΥΜΟΥΡΟΥ)

      

                                   ΛΕΜΕΣΟΣ

  H Λεμεσός, είναι η δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της Κύπρου με 228.900 κατοίκους και έχει το μεγαλύτερο λιμάνι του νησιού κι ένα από τα μεγαλύτερα της Ανατολικής Μεσογείου. 

    Η Λεμεσός είναι σχετικά νεότερη πόλη, αν και στην περιοχή της βρέθηκαν ίχνη που μαρτυρούν ότι την κατοικούσαν από τα αρχαιότατα χρόνια. Κατά τα βυζαντινά χρόνια ήταν έδρα επισκόπου, και αναφέρεται με τις ονομασίες Θεοδοσία (ή Θεοδοσιανή) και Νέα Πόλις (Νεάπολις). Η Λεμεσός ήταν εκείνη που άκμασε ανάμεσα σε δυο σημαντικές αρχαίες πόλεις, την Αμαθούντα και το Κούριον.

   Στη Λεμεσό αποβιβάστηκε με τα στρατεύματά του ο βασιλιάς της Αγγλίας Ριχάρδος ο Λεοντόκαρδος, που κατέλαβε την Κύπρο το 1191. 

     Το 1426 η πόλη καταλήφθηκε και λεηλατήθηκε από τους Σαρακηνούς πειρατές, ενώ κατά καιρούς δέχτηκε και άλλες επιθέσεις από διάφορους εισβολείς.

    Μεταξύ των μνημείων-αξιοθέατων της περιοχής είναι το Κάστρο της Λεμεσού, η αρχαία πόλη του Κουρίου, η Αλυκή Ακρωτηρίου, τα Λουτρά και ο αρχαιολογικός χώρος Αμαθούντας. 

Η αρχαία Πόλη του Κουρίου

Αρχαίο θέατρο Κουρίου

    
      Η αρχαία πόλη του Κουρίου βρίσκεται πολύ κοντά στην πόλη της Λεμεσού. Υπάρχουν ευρήματα που τοποθετούν την ανθρώπινη παρουσία από τον 8ο αιώνα π.Χ.. Το σημαντικότερο μνημείο της παλιάς πόλης είναι το Ιερό του Απόλλωνα Υλάτη, ναός αφιερωμένος στο θεό Απόλλωνα, προστάτη των δασών. Ο ναός πέρασε διάφορες περιόδους ακμής κατά την αρχαϊκή και ρωμαϊκή περίοδο, γεγονός που αποδεικνύεται από σχετικά ευρήματα. 

     Επίσης, πολύ κοντά στον αρχαίο ναό αλλά και τη Λεμεσό, υπάρχει  το αρχαίο της θέατρο, αρχικά χωρητικότητας 3.500 θεατών, που όμως με τα χρόνια γνώρισε επεκτάσεις και τροποποιήσεις, καθώς εκτός από θέατρο, βρέθηκε να χρησιμοποιείται και για θηριομαχίες.