ΔΗΛΟΣ

  Η Δήλος «είναι ένα νησί μαγικό, όπου διασταυρώνονται σπινθηρισμοί» έγραψε ο Ρολάν Μπαρτ. Εδώ, στο μικρότερο νησί των Κυκλάδων, οι Ιωνες λάτρεψαν τη Λητώ, την Αρτέμιδα και τον Απόλλωνα. Από τον 7ο αιώνα π.Χ. ως την καταστροφή της από το στρατό του Μιθριδάτη, το 88 π.Χ., και από επιδρομή πειρατών 19 χρόνια αργότερα, το 69 π.Χ., η Δήλος μεσουράνησε στο Αιγαίο, σαν το πιο σημαντικό θρησκευτικό κέντρο όλου του Ελληνισμού.

           Στο ιερό λιμάνι της Δήλου, σχεδόν αναλλοίωτο ως τις μέρες μας, έφθαναν Έλληνες προσκυνητές από τη μακρινή Μασσαλία, τη Σικελία, τη Νότια Ιταλία, τις Ιλλυρικές ακτές και την Ηπειρωτική Ελλάδα. Αυτοί έρχονταν από τη Δύση. Στη Δήλο συναντούσαν τους Έλληνες της Ανατολής, από το Αιγαίο, την Κύπρο, τις ακτές της Μικράς Ασίας, την Προποντίδα, το Βόσπορο, τη Μαύρη Θάλασσα. 

         Τον καιρό του Μεγάλου Αλεξάνδρου και στα ρωμαϊκά χρόνια, τα σύνορα γκρεμίστηκαν και τα πλήθη των πιστών έφθαναν από παντού, από τις ελληνοθρεμμένες χώρες της Αυτοκρατορίας, την Αίγυπτο, την Παλαιστίνη, τη Συρία, την Καππαδοκία, τον Καύκασο κλπ.

       Την άνοιξη (τον δικό μας μήνα Μάιο), που ήταν ο γενέθλιος μήνας του θεού Απόλλωνα, κάθε τέσσερα χρόνια γιορτάζονταν τα Δήλια προς τιμήν του φωτοδότη Φοίβου. Στο στάδιο, στις παλαίστρες, στον ιππόδρομο, στο θέατρο, τα μεγαλύτερα ονόματα στον κόσμο της μουσικής, της άθλησης, της ποίησης και της σκηνικής τέχνης ερχονταν να διαγωνιστούν για το στεφάνι του νικητή. Το στεφάνι της ευγενικής άμιλλας ήταν φτιαγμένο από κλαδιά φοινικιάς, του δέντρου εκείνου της Ιερής Λίμνης που τροφοδοτούσε με νερό ο αρχαίος μικρός ποταμός Ινωπος.

       Στην ευεργετική σκιά αυτού του δέντρου γεννήθηκαν από τη Λητώ η Αρτεμη και ο Απόλλωνας. Οι αρχαϊκοί λέοντες από κρουστό κατάλευκο ναξιώτικο μάρμαρο, από τον 6ο αιώνα π.Χ., έγιναν οι αιώνιοι φύλακες της Ιερής Λίμνης, που γέμισε από πάλλευκους κύκνους όταν ξεπρόβαλε στη γη ο ξανθός Απόλλων.

   Σιγά σιγά η Δήλος, εκτός από μέγα θρησκευτικό κέντρο, γίνεται ένα από τα σημαντικότερα εμπορικά λιμάνια του Κεντρικού Αιγαίου. Ο πλούτος συσσωρεύεται στο μικροσκοπικό νησί. Τα ελληνιστικά σπίτια και μετά τα ρωμαϊκά (3ος π.Χ. - 1ος π.Χ. αιώνας) τα κατοικούν Αθηναίοι, Νάξιοι, Δήλιοι, Ρωμαίοι, Σύροι, Εβραίοι (βρέθηκε η μικρή συναγωγή τους) και τα στολίζουν με εξαίσια ψηφιδωτά δάπεδα, μαρμαροστόλιστα αίθρια και καλοκτισμένες δεξαμενές για την άνετη ύδρευσή τους. Οι αποθήκες στο λιμάνι βουλιάζουν από το στάρι, το κρασί, το λάδι, τα εξωτικά προϊόντα της Ανατολής και της Δύσης που μεταφέρουν πλοία από όλη τη Μεσόγειο.

        Και απέναντι από τη Δήλο, η Ρήνεια, που στον χάρτη μοιάζει με πεταλούδα, γίνεται ο χώρος όπου θάβονται οι νεκροί του νησιού. Στη Δήλο, στο νησί της ζωής, εδώ που γεννήθηκε ο φωτοδότης θεός, δεν έχει θέση ο θάνατος.

 Ολόκληρο το νησί είναι ένας εκτεταμένος αρχαιολογικός χώρος με μνημεία από διάφορες εποχές. Θα επισκεφθείτε το ιερό του Απόλλωνα, της Λητούς, της Αρτέμιδος και το Ηραίο. Θα δείτε τα ερείπια από τις μεγαλόπρεπες στοές του Φιλίππου, των Ναξίων και του Αντιγόνου. Τα ελληνιστικά σπίτια με τα θαυμάσια ψηφιδωτά στα αίθριά τους, τα ερείπια του θεάτρου και τους ναούς των ξένων θεών σε ψηλότερο επίπεδο. 

       Το Αρχαιολογικό Μουσείο της Δήλου είναι ένα σημαντικό μουσείο. Στεγάζει σπάνια αρχαϊκά γλυπτά (κούρους), ψηφιδωτά, επιτύμβιες στήλες, αντικείμενα μικρογλυπτικής σε ελεφαντόδοντο, το αριστουργηματικό σύμπλεγμα του Βορέα και την Ορειθυίας κλπ.